BU YAZI KADINLAR İÇİN…

…(Aile Konutu Şerhi)

(Adana Ekspres Gazetesinin 16/08/2006 tarihli sayısında yayınlanmıştır)

Ülkemizde taşınmazların büyük bir çoğunluğu, özellikle konutlar daha büyük oranda eşlerden erkekler adına kayıtlı bulunmaktadır. Bunda kadınlarımızın ekonomik olarak eşlerine bağlı olmalarının payı büyüktür.
Eşler arasında herhangi bir konudan dolayı sorun çıktığında, konut sahibi eş aileye karşı sorumsuz davranışlar sergilediğinde, aşırı borçlandığında, eş kendi adına kayıtlı meskeni satmakta, anne ile çocukları mağdur olmaktadırlar. İşte bu mağduriyeti önlemek ve aile birliğini korumak için Yeni Medeni Kanunun 194.maddesinde Aile Konutu şerhini düzenlemiştir.
Ayrıca başta Baro olmak üzere, sivil toplum kadın örgütlerinin yeni Medeni Kanunla özellikle kadınlar lehine getirilen haklar hususunda kadınları bilgilendirmelerinin yararlı olacağını düşünmekteyim. Her ne kadar bu yazı kadınlar için yazılsa da aynı haklar erkekler için de geçerlidir.
Medeni Kanunun 19.Maddesi ”Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz.”hükmündedir.
Ailenin birlikte oturduğu konut da Aile Konutu olarak kabul edilmiştir. Ailenin Aile konutu olarak oturduğu konut, eşlerden bir adına kayıtlı ise, diğer eş söz konusu bu konutun kayıtlı bulunduğu tapu kütüğüne “Aile konutu “şerhi’nin verilmesini isteyebilir.
Ayrıca, Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağalanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı haline gelir ve bildirimde bulunan eş diğer ile müteselsilin sorumlu olur. (MK:194)
Bu şerh tapuya işlendikten sonra, konut sahibinin tasarruf yetkisi kısıtlanmıştır. Şerhi işleten eşin izini olmadan, Mesken sahibi eş bu konutunu satamaz, ipotek edemez, ayni ve şahsi haklar tesis edemez. Yeni Medeni Kanundaki bu madde ile aile birliğinin korunması amaçlanmıştır.
Ancak eş, sadece birlikte oturdukları daire için şerh isteminde bulunabilir. Konutun sahibi bulunan eş adına başkaca daire, iş yeri, dükkân, deniz evi, yayla evi olabilir. Ancak eş bunlar için şerh talebinde bulunamaz. Eğer daire eşler adına hisseli olarak kayıtlı ise, bu halde de daire üzerine eşlerden birinin istemi ile şerh işlenebilir.
Eğer konut arsa niteliğindeki bir parselde ise, bu parsellerde şerhin işlenebilmesi için parselde fiilen konut olup olmadığının Mahkemece veya Tapu Sicil Müdürlüğünün istemi ile Belediyece tespiti veya cins değişikliğinin tapuda yapılması halinde sonra şerh işlenecektir.
Ayrıca eşler adına hisseli taşınmaz mallarda M.K.233.maddesi gereğince eşlerden biri diğerinin rızası olmadıkça taşınmazdaki payı üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunamaz hükmü getirilmiştir.
Aile konutu şerhinden  başka eşlerden biri,ailenin ekonomik  varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan mali bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde diğer eşin malvarlığı ile ilgili tasarrufunun kısıtlanmasını Mahkemeden isteyebilir.
Mahkemece verilen karar Tapu Kütüğüne şerh edilir ve malik olmayan eşin rızası olmadan taşınmaz maliki kararda belirtilen taşınmazları ile ilgili tasarrufta bulunamaz.
Bu aile konutu şerh işlemi için, istemede bulunan eş tarafından, İlgili Mahalle Muhtarlığından alınacak ikametgâh ilmühaberi, Nüfus Müdürlüğünden alınacak Aile Nüfus Kayıt Örneği, Nüfus Cüzdanı, T.C.Kimlik No ve bir adet Fotoğrafın konutun kayıtlı bulunduğu Tapu Sicil Müdürlüğüne verilmesi halinde, hiçbir harç ve Döner Sermaye Ücreti talep edilmeden işlem karşılanacak ve tapu kütüğüne “Aile Konutu Şerhi” işlenecek ve Konut sahibi eşe bilgi verilecektir.

Mehmet TEMEL
Seyhan 3.Bölge Tapu Sicil Müdürü
Lisanslı Gayrimenkul Değerleme Uzmanı